Ik ben deze maand 47 geworden en dat is een goed moment om even stil te staan bij het leven. Ik ben begonnen als ondernemer op mijn 22ste en je zou kunnen zeggen dat ik nu zowat in het midden van mijn carrière zit.
De vraag wat ik met de tweede helft van mijn leven wil aanvangen, houdt me al een tijdje bezig.
Ik heb de voorbije 25 jaar veel chronische stress gehad en dat zorgde op een gegeven moment ook voor de nodige gezondheidsklachten. De meeste van die klachten zijn inmiddels weer verdwenen, maar ik heb hierdoor wel veel geleerd over de impact van stress op ons lichaam (en ook over de negatieve invloed van bewerkte voeding en geneesmiddelen).
De meeste ondernemers krijgen wel wat te maken met chronische stress. Op een gegeven moment betaal je daar de tol voor.
Ik las laatst een interessant boek (Leven zonder zorgen, Dale Carnegie) en één zinnetje bleef hangen: “ondernemers die niet leren omgaan met stress sterven een vroege dood”.
Het hakte erin omdat ik weet dat hij gelijk heeft.
Ik moet zeggen dat het ondernemen op zich mij de laatste jaren steeds minder boeit. Niet omdat het ondernemen op zich minder leuk is geworden, maar wel omdat de overheid en de banken steeds meer zever verzinnen om je het leven onmogelijk te maken.
Men maakt het de productieven steeds moeilijker om te produceren. Dat zou zo uit Atlas Shrugged kunnen komen.
En Atlas Shrugged leert ons ook dat de productieven er op een gegeven moment er het bijltje bij neergooien. Atlas in staking.
Waarom zou je het nog allemaal doen? Waarom nog risico’s nemen, omgaan met chronische stress en hard werken als anderen met de vruchten gaan lopen?
Het zijn vragen die ik mij ook stel.
Ook als belegger maak ik mij deze bedenkingen. Niet dat ik overweeg om te stoppen met beleggen en schrijven over de financiële markten, dat zal ik altijd blijven doen.
Maar je kan ook anders beleggen. Passiever.
Vandaag bestaat het grootste deel van mijn portefeuille uit fysiek zilver dat opgeslagen werd in Zwitserland. Dat is behoorlijk passief.
Het actieve deel van mijn portefeuille -de mijnaandelen- maakt nog maar 20% van mijn vermogen uit. Ik zou op een gegeven moment dat kapitaal ook kunnen parkeren in een ETF en de portefeuille 100% passief maken.
Niet nu natuurlijk want de mijnaandelen noteren aan braderieprijzen en moeten eerst honderden procenten stijgen vooraleer ik het overweeg.
Of zo’n passieve portefeuille per definitie minder rendement zal realiseren, is zeker niet gezegd. Een portefeuille die vandaag bestaat uit 1/4de edelmetaal, 1/4de cash, 1/4de internationale value aandelen en 1/4de emerging markets lijkt mij behoorlijk robuust en biedt uitzicht op een behoorlijk rendement.
Deze portefeuille zou ook ieder denkbaar scenario overleven.
Groeten,
Maarten Verheyen