Wetenschappers hebben een unieke kosmische gebeurtenis waargenomen met zwaartekrachtgolven én licht.
Een uitzonderlijke combinatie die vrij kwam bij de botsing van twee neutronensterren, ultra-compacte overblijfselen van ontplofte zware sterren.
De waarneming leert onder meer dat bij zo’n botsing goud, platina, uranium en lood de ruimte in worden geblazen.
Een van de bijzondere ontdekkingen is dus hoe zware (edel)metalen worden gevormd.
Het is de vijfde keer dat een zwaartekrachtgolf wordt gemeten.
De wetenschappers zagen niet alleen waar de zwaartekrachtgolf vandaan kwam, maar konden ook de bron bestuderen.
Tot nu toe ging het telkens om botsende zwarte gaten en aangezien die geen enkel signaal laten ontsnappen, klonk op aarde slechts de dreun van de botsing, in de vorm van een rimpeling.
Maar de zwaartekrachtgolf op 17 augustus om 14.41 uur Nederlandse tijd was anders.
De trilling was minder heftig, maar wel langer: niet één à twee tellen, maar wel honderd seconden lang.
Dat duidde op een ander soort botsing: die van neutronensterren.
Die neutronensterren zijn zo compact dat alleen een theelepel een miljard ton weegt.
Een neutronenster is een paar zonnen zwaar en slechts tien of twintig kilometer groot.
Bij het samengaan draaiden ze snel om elkaar heen, steeds dichter naar elkaar toe.
Daarbij maakten ze de zwaartekrachtgolven die de eerder beschreven honderd seconden werden gemeten.
Bij de uiteindelijke samensmelting ontstond een zogeheten gammaflits die werd opgepikt door Amerikaanse en Europese ruimtetelescopen.
In de weken erna bleek dat er ook andere sporen van de fusie te zien waren, onder meer in ultraviolet en infrarood licht en in röntgenstraling.
Zo ontdekten ze dat bij de fusie van de beide sterren goud en platina wordt gevormd.
Albert Einstein gaf honderd jaar geleden al aan dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd, en dat die één geheel vormen. Dat noemde hij ruimtetijd.
Door deze waarneming leren we opeens veel meer over zijn relativiteitstheorie.
Ruimtetijd kan trillen bij een grote gebeurtenis. Dan gaan de schokgolven het heelal door, als de rimpels in een vijver wanneer iemand er een steen in gooit.
Die golven zijn dus nu pas te meten.
Bronnen: Reuters, Financial Times
Foto: Flickr
[xyz-ihs snippet=”goud”]